ഗ്രേറ്റ് വാൾ ഓഫ് ചൈന അഥവാ ചൈനയിലെ വൻ മതിൽ എന്നത് മനുഷ്യനിർമ്മിതമായ മഹാത്ഭുതങ്ങളിലൊന്നാണ്. പുരാതന ചൈനയിൽ സ്ഥാപിച്ച വിപുലമായ ഈ കോട്ട, ഇതുവരെ ഏറ്റെടുത്തിട്ടുള്ളതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും വലിയ കെട്ടിട നിർമ്മാണ പദ്ധതികളിൽ ഒന്നാണ്. ചൈനയിലെ ജനങ്ങളുടെ കഠിനധ്വാനത്തിന്റെയും ആത്മാര്‍പ്പണത്തിന്റെയും പ്രതീകമായിട്ടാണ് വന്മതിലിനെ അവര്‍ കാണുന്നത്. മാത്രമല്ല അവരുടെ ആചാരങ്ങളുടെയും വിശ്വാസങ്ങളുടെയും ഒരു ഭാഗം കൂടിയാണ് വന്‍മതില്‍. വടക്കൻ ചൈനയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന 21196.472 കിലോമീറ്ററിലധികം നീളമുള്ള മതിലുകളുടെയും കോട്ടകളുടെയും ഒരു പുരാതന പരമ്പരയാണ് ചൈനയിലെ വൻ മതിൽ എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. വടക്കൻ ചൈനയിലും തെക്കൻ മംഗോളിയയിലും ഉടനീളം രണ്ട് സഹസ്രാബ്ദങ്ങളായി നിർമ്മിച്ച നിരവധി മതിലുകൾ വൻ മതിലിൽ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

ബി.സി. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ബാർബേറിയൻസിൽ നിന്നുള്ള പെട്ടന്നുള്ള ആക്രമണം തടയുന്നതിനുള്ള മാർഗമായി ക്വിൻ ഷി ഹുവാങ് ചക്രവർത്തിയാണ് വൻ മതിൽ ആദ്യം വിഭാവനം ചെയ്തത്. ഐക്യ ചൈനയുടെ ആദ്യത്തെ ചക്രവർത്തിയായ ക്വിൻ ഷി ഹുവാങ് യഥാർത്ഥത്തിൽ നിലവിലുള്ള നിരവധി പ്രതിരോധ മതിലുകളെ ഒരൊറ്റ സംവിധാനവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു. ക്വിൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണകാലത്തിന് മുമ്പുതന്നെ പ്രതിരോധത്തിനായി പ്രാകൃതമായ മൺ‌മതിലുകൾ ഉണ്ടാക്കാൻ ചൈനക്കാർക്ക് അറിയാമായിരുന്നു. അക്കാലത്തെ ഗോത്രവർഗ്ഗക്കാരായിരുന്നു ഇവ നിർമ്മിച്ചിരുന്നത്. ക്രി.മു. ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ചു രാജവംശം ഇത്തരം മതിലുകളെ ബലപ്പെടുത്തിയിരുന്നതായി രേഖകളിൽ കാണാം. ഇങ്ങനെ പല രാജവംശങ്ങൾ നിർമ്മിച്ച മതിലുകൾ യോജിപ്പിച്ച് ഒന്നാക്കി ബലപ്പെടുത്തുവാൻ ആരംഭിക്കുകയാണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ ക്വിൻ സാമ്രാജ്യകാലത്ത് ചെയ്തത്. കോട്ടയുടെ വലിയ ഭാഗങ്ങൾ BC 7 മുതൽ 4 ആം നൂറ്റാണ്ട് വരെ നിർമ്മിച്ചവയാണെന്ന് പഠനങ്ങൾ പറയുന്നു.

ചൈനയെ ശത്രുക്കളില്‍ നിന്നും പ്രത്യേകിച്ച് വടക്കന്‍ മേഖലകളില്‍ നിന്നുള്ള മംഗോളിയക്കാരില്‍ നിന്നും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനാണ് വന്‍ മതില്‍ നിര്‍മ്മിച്ചത്. ചൈനയിലേക്ക് പതിവായി കടന്നാക്രമണം നടത്തുന്ന ഒരു ഗോത്ര വിഭാഗമായിരുന്നു മംഗോളിയക്കാര്‍. എല്ലാ മതിലുകളും സൈനിക പ്രതിരോധത്തിനായി നിര്‍മ്മിച്ചതാണ്. വ്യത്യസ്ത ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സ്ഥാനങ്ങളും, പണികഴിപ്പിച്ച രാജവംശത്തിന്റെയും സൈനിക ബാഹുല്യവും ഒക്കെ കാരണം മതിലിന്റെ വീതിയും നീളവും ഒക്കെ വ്യത്യാസപ്പെട്ടാണ് കാണുന്നത്.ഇതിന്റെ ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്നതും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നതുമായ ഭാഗം എ.ഡി 1368 മുതൽ 1644 വരെയുള്ള വർഷങ്ങളിൽ, മിംഗ് രാജവംശത്തിന്റെ കാലത്താണ് നിർമ്മിച്ചത്. ഇന്ന് ഉള്ളതില്‍ മനോഹരമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വന്മതിലിന്റെ ഒരു ഭാഗം ഉള്ളത് ബെയ്ജിങ്ങില്‍ ഉള്ള ബദലിങ് എന്ന സ്ഥലത്താണ്. ആക്രമണകാരികളെ ചൈനയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് വൻ മതിൽ ഒരിക്കലും ഫലപ്രദമായി തടഞ്ഞില്ലെങ്കിലും, ചൈനീസ് നാഗരികതയുടെ നിലനിൽക്കുന്ന ശക്തിയുടെ ശക്തമായ പ്രതീകമായി ഇത് പ്രവർത്തിച്ചു.

ഇന്ന്, വൻ മതിൽ മനുഷ്യചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ വാസ്തുവിദ്യാ വിജയമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 1987-ൽ യുനെസ്കോ ഗ്രേറ്റ് വാൾ ഒരു ലോക പൈതൃക സൈറ്റായി നിയമിച്ചു, ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉയർന്നുവന്ന ഒരു ജനപ്രിയ അവകാശവാദം, ബഹിരാകാശത്ത് നിന്ന് ദൃശ്യമാകുന്ന ഒരേയൊരു മനുഷ്യനിർമിത ഘടനയാണിതെന്നായിരുന്നു. എന്നാൽ ഇത് സത്യമല്ല. ഇന്ന് ചിലയിടങ്ങളിൽ വന്മതിൽ നശിച്ചു തുടങ്ങിയെങ്കിലും ചൈനീസ് ഭരണകൂടം വന്മതിലിനെ ആവുന്നപോലെ സംരക്ഷിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ ജനങ്ങൾ വീടും മറ്റും പണിയാൻ വന്മതിലിന്റെ ഭാഗങ്ങൾ ഇളക്കിക്കൊണ്ടു പോകുന്നത് വന്മതിലിന്റെ സുരക്ഷയെ ബാധിക്കുന്നുണ്ട്. അപ്രകാരം ചെയ്യുന്നത് ചൈനയിൽ രാജ്യദ്രോഹക്കുറ്റത്തിനു സമാനമായ കുറ്റമായി കരുതുന്നു. ഇന്ന് ചൈനയിൽ വിനോദസഞ്ചാരത്തിനെത്തുന്നവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വന്മതിൽ സന്ദർശിക്കുന്നു. ചൈനയുടെ വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്റെ മുഖമുദ്രയായി വന്മതിൽ മാറിക്കഴിഞ്ഞു.