ലോക്സഭയും രാജ്യസഭയും

പാർലമെന്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യയുടെ നിയമ നിർമ്മാണസഭയിൽ കൗൺസിൽ ഓഫ് സ്റ്റേറ്റ്സ് (രാജ്യസഭ), ഹൗസ് ഓഫ് പീപ്പിൾ (ലോക്സഭ) എന്നിങ്ങനെ അറിയപ്പെടുന്ന രണ്ട് സഭകളും രാഷ്ട്രപതിയും ഉൾപ്പെടുന്നു. രണ്ട് സഭകളും മുമ്പത്തെ സിറ്റിംഗ് കഴിഞ്ഞ് ആറുമാസത്തിനുള്ളിൽ വീണ്ടും സമ്മേളിക്കണം. ചില സമയങ്ങളിൽ സഭകളുടെ സംയുക്ത സമ്മേളനങ്ങളും നടത്തുന്നു. രാജ്യസഭയിലെയും ലോക്സഭയിലെയും ഭൂരിപക്ഷ പാർട്ടികൾ ഒന്നാവണമെന്നില്ല.

ലോക്സഭ

ഹൗസ് ഓഫ് പീപ്പിൾ എന്ന ലോക്സഭ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിന്റെ ലോവർ ചേംബർ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. പ്രായപൂർത്തി വോട്ടവകാശത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നേരിട്ടുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വഴി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്ന ജനപ്രതിനിധികളാണ് ലോക്‌സഭയിലെ അംഗങ്ങൾ. 18 വയസ്സ് തികഞ്ഞ ഏതൊരു ഇന്ത്യൻ പൗരനും വോട്ട് ചെയ്യാൻ അവകാശമുണ്ട്. രഹസ്യ ബാലറ്റ് സമ്പ്രദായത്തിലൂടെയാണ് അംഗങ്ങളെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന പ്രകാരം, അംഗങ്ങളെ പ്രാദേശിക ലോക്സഭ മണ്ഡലങ്ങളിൽ നിന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. ജനസംഖ്യാടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഓരോ സംസ്ഥാനങ്ങളിലേയും ലോകസഭാ സീറ്റുകൾ നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. അഞ്ചു വർഷമാണ് ലോക്‌സഭയുടെ കാലാവധി. എന്നാൽ അടിയന്തരാവസ്ഥ കാലത്ത് ലോകസഭയുടെ കാലാവധി ഒരു വർഷം കൂടി നീട്ടാം. ലോക്‌സഭ സ്പീക്കർ ആണ് സഭ നടപടികൾ നിയന്ത്രിക്കുക. സ്പീക്കറെയും ഡെപ്യൂട്ടി സ്പീക്കറെയും സഭ അംഗങ്ങൾക്കിടയിൽ നിന്നും തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു.

ഭരണഘടന വിഭാവനം ചെയ്യുന്ന സഭയുടെ പരമാവധി അംഗസംഖ്യ 552 ആണ്. സംസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന 530 അംഗങ്ങൾ വരെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന 20 അംഗങ്ങൾ വരെയും ആണ് ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്. ആംഗ്ലോ-ഇന്ത്യൻ കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ നിന്ന് പരമാവധി രണ്ട് അംഗങ്ങളെ രാഷ്ട്രപതിക്ക് നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യാവുന്നതാണ്. നിലവിൽ ലോക്സഭയിൽ 545 അംഗങ്ങളുണ്ട്. ഇതിൽ 530 അംഗങ്ങളെ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നും 13 പേരെ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും നേരിട്ട് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. രണ്ടുപേരെ ആംഗ്ലോ-ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിന്റെ പ്രതിനിധികളായി രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നു. ഭരണഘടനയുടെ 84-ാം ഭേദഗതി അനുസരിച്ച്, 1971 ലെ സെൻസസിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് അനുവദിച്ച നിലവിലുള്ള ലോക്സഭ സീറ്റുകളുടെ എണ്ണം 2026 ന് ശേഷമുള്ള ആദ്യത്തെ സെൻസസ് വരെ മാറ്റമില്ലാതെ തുടരും. നിയമനിർമ്മാണം, എക്സിക്യുട്ടീവിനെ നിയന്ത്രിക്കൽ, ധനകാര്യം, തിരഞ്ഞെടുപ്പ് എന്നിവ ലോക്‌സഭയുടെ അധികാരങ്ങളാണ്. മാത്രമല്ല സർക്കാരിൽ വിശ്വാസ വോട്ടെടുപ്പ് നടത്താനും ലോക്സഭയ്ക്ക് അധികാരമുണ്ട്.

രാജ്യസഭ

കൗൺസിൽ ഓഫ് സ്റ്റേറ്റ്സ് എന്ന രാജ്യസഭ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിന്റെ അപ്പർ ചേംബർ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ലോക്സഭയുടെ അധികാരത്തെ പരിശോധിക്കുന്നതിനാണ് ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന രാജ്യസഭ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്. ഇത് സംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലെയും അംഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. 1952 ഏപ്രിലിലാണ് കൗണ്‍സില്‍ ഓഫ് സ്റ്റേറ്റ്സ് നിലവില്‍വന്നത്. ഇതിന്റെ പേര് പിന്നീട് ഹിന്ദിയില്‍ രാജ്യസഭ എന്നാക്കി. രാജ്യസഭയുടെ അധ്യക്ഷൻ  ഉപരാഷ്ട്രപതിയും അംഗങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍നിന്ന് തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നയാള്‍ ഉപാധ്യക്ഷനും ആകുന്നു. ഡോ. എസ് രാധാകൃഷ്ണനായിരുന്നു ആദ്യ അധ്യക്ഷന്‍. എസ് വി കൃഷ്ണമൂര്‍ത്തി റാവു ആദ്യ ഉപാധ്യക്ഷനായി. 

രാജ്യസഭയിൽ പരമാവധി 250 അംഗങ്ങളുണ്ടാകാം എന്ന് ഭരണഘടന അനുശാസിക്കുന്നു, അതിൽ 12 അംഗങ്ങളെ രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നു. സാഹിത്യം, ശാസ്ത്രം, കല, സാമൂഹിക സേവനം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ പ്രത്യേക അറിവോ പ്രായോഗിക പരിചയമോ ഉള്ള വ്യക്തികളെയാണ് ഇത്തരത്തിൽ രാഷ്‌ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുക. സംസ്ഥാനങ്ങളുടെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളുടെയും പ്രതിനിധികളായി 238 ൽ കൂടുതൽ അംഗങ്ങൾ ഉണ്ടാവാൻ പാടില്ല. രാജ്യസഭയിൽ നിലവിൽ 245 സീറ്റുകളുണ്ട്. ഇതിൽ 233 അംഗങ്ങൾ സംസ്ഥാനങ്ങളെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു, 12 അംഗങ്ങളെ രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നു.

രാജ്യസഭ സ്ഥിരംസഭയെന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഒരിക്കലും പിരിച്ചുവിടില്ല. രണ്ടുവര്‍ഷം കൂടുമ്പോള്‍ മൂന്നിലൊന്ന് അംഗങ്ങള്‍ വിരമിക്കും. ആദ്യതവണ നറുക്കെടുപ്പിലൂടെയാണ് പിരിയേണ്ട അംഗങ്ങളെ നിശ്ചയിച്ചത്. മൊത്തം അംഗങ്ങളെ മൂന്നു വിഭാഗങ്ങളിലായി തിരിക്കുകയും നറുക്കെടുപ്പിലൂടെ ആദ്യവിഭാഗത്തില്‍പ്പെട്ടവര്‍ക്ക് ആറുവര്‍ഷവും രണ്ടാമത്തെ വിഭാഗത്തിന് നാലുവര്‍ഷവും മൂന്നാമത്തെ വിഭാഗത്തിന് രണ്ടുവര്‍ഷവും കാലാവധി നിശ്ചയിച്ചു. അതിനുശേഷം ആറുവര്‍ഷമാണ് ഒരംഗത്തിന്റെ കാലാവധി. എന്നാല്‍ ഒരാള്‍ മരിക്കുകയോ രാജിവയ്ക്കുകയോ മറ്റോ ചെയ്ത് ഉണ്ടാകുന്ന ഒഴിവില്‍ തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നയാള്‍ക്ക് നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന അംഗത്തിന്റെ ശേഷിച്ച കാലാവധിയേ ലഭിക്കൂ. ഓരോ സംസ്ഥാനത്തിലേയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലെയും സീറ്റുകളുടെ എണ്ണം നിർണ്ണയിക്കുന്നത് ജനസംഖ്യയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ്, കുറഞ്ഞത് ഒര് സീറ്റ് ഓരോ സംസ്ഥാനത്തിനും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേത്തിനും ലഭിക്കുന്നു. സംസ്ഥാന നിയമസഭാംഗങ്ങള്‍ ഒറ്റ കൈമാറ്റ വോട്ടിലൂടെയാണ് (സിംഗിൾ ട്രാൻസ്ഫറബിൾശ വോട്ട്) ഇവരെ തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. ജനസംഖ്യാ ആനുപാതികമായി ഓരോ സംസ്ഥാനത്തുനിന്നും ഉണ്ടാകേണ്ട അംഗങ്ങളുടെ എണ്ണം ഭരണഘടനയുടെ നാലാം ഷെഡ്യൂളില്‍ പറയുന്നു. ഉത്തര്‍പ്രദേശില്‍നിന്നാണ് നിലവിൽ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ അംഗങ്ങള്‍.

രാജ്യസഭയുടെ അധികാരങ്ങൾ ലോക്സഭയുടെ അധികാരങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്. മിക്ക ബില്ലുകളും രണ്ട് സഭകളിലും അവതരിപ്പിക്കാൻ കഴിയും. നിയമമാകുന്നതിന്, അവ ഇരുസഭകളും അംഗീകരിക്കുകയും ഇന്ത്യൻ പ്രസിഡന്റിന്റെ അനുമതി ലഭിക്കുകയും വേണം. എന്നിരുന്നാലും, ലോക്‌സഭയുടെ ഏക അവകാശമായ മണി ബില്ലുകൾ അവതരിപ്പിക്കാനോ നിരസിക്കാനോ ഭേദഗതി ചെയ്യാനോ രാജ്യസഭയ്ക്ക് കഴിയില്ല, മാത്രമല്ല സർക്കാരിൽ വിശ്വാസ വോട്ടെടുപ്പ് നടത്താനും കഴിയില്ല, അത് ലോക്സഭയുടെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. എന്നിരുന്നാലും ചില സവിശേഷ അധികാരങ്ങളും രാജ്യസഭയ്ക്കുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, സാധാരണഗതിയില്‍ സംസ്ഥാനത്തിന് അധികാരമുള്ള വിഷയങ്ങളില്‍ (State List)സംസ്ഥാന നിയമസഭകള്‍ക്കാണ് അധികാരം. എന്നാല്‍ അത്തരത്തിലുള്ള ഒരു വിഷയത്തില്‍ പാര്‍ലമെന്റ് നിയമനിര്‍മ്മാണം കൊണ്ടുവരണമെന്ന് പ്രമേയത്തിലൂടെ ആവശ്യപ്പെടാന്‍ രാജ്യസഭയ്ക്ക് അധികാരമുണ്ട്. ഹാജരാകുന്ന അംഗങ്ങളുടെ മൂന്നില്‍ രണ്ടിന്റെ അംഗീകാരത്തോടെ ആ പ്രമേയം പാസാകണം. പ്രമേയം ദേശീയ താല്‍പ്പര്യം മുന്‍നിര്‍ത്തി ആകുകയും വേണം. ഇത്തരത്തില്‍ പ്രമേയം പാസായാല്‍ അതനുസരിച്ച് നിയമം നിര്‍മ്മിക്കാന്‍ പാര്‍ലമെന്റിന് അധികാരം ലഭിക്കും.